Przepisy bhp przy wykonywaniu terenowych prac geodezyjnych

6. Przepisy bhp przy wykonywaniu terenowych prac geodezyjnych

6.1 Ogólne zasady wykonywania prac terenowych

1. 1. Do prac terenowych przystępujemy zawsze w stanie pełnej trzeźwości, wypoczęci i dobrej kondycji psychofizyczej.
  2. W trakcie prac w wysokich temperaturach należy spożywać duże ilości wody.
  3. Wszystkie prace terenowe wykonujemy w odpowiednio dopasowanym do warunków atmosferycznych ubraniu roboczym. Jeśli sytuacja tego wymaga pracownik ma obowiązek korzystać z dodatkowego sprzętu ochrony indywidualnej oraz środków ochronnych.
  4. Przed przystąpieniem do wykonywania prac terenowych zespół polowy winien rozeznać się w panujących warunkach pod kątem występowania zagrożeń dla życia i zdrowia.
  5. Wszystkie prace terenowe wykonujemy w sposób ostrożny i staranny będąc jednocześnie świadomym otoczenia i zwracając uwagę na ewentualne zagrożenia minimalizując ich wpływ.
  6. Ważnym aspektem bezpieczeństwa przy pracach polowych jest by przystępując do wykonywania czynności posiadać przy sobie naładowane środki łączności w postaci minimum jednego telefonu komórkowego. W zespołach dwu i więcej osobowych do kontaktowania się między sobą można wykorzystywać radia krótkofalowe (dostępne bez dodatkowych pozwoleń).
  7. Przed przystąpieniem do pomiarów należy poinformować właściciela, władającego lub użytkownika nieruchomości o zamiarze i/lub potrzebie wejścia na obiekt. Dotyczy to w szczególności nieruchomości prywatnych.

6.1.1 Ogólne zasady korzystania ze sprzętu pomiarowego

1. 1. Sprzęt pomiarowy powinien znajdować się zawsze w dobrym stanie technicznym i być wyczyszczony. Wszelkie elektroniczne urządzenia powinny mieć naładowane baterie. Wszelki sprzęt pomiarowy powinien mieć aktualne świadectwa kalibracji i potwierdzające ich sprawność.
  2. Przed przystąpieniem do pomiarów należy zapoznać się z instrukcją obsługi urządzeń elektronicznych i stosować się do zaleceń dotyczących bhp w nich zawartych, a w szczególności ze zwiększoną uwagą i ostrożnością korzystać z urządzeń wykorzystujących przy pomiarach promienie laserowe.
  3. Należy ze szczególną uwagą kierować promienie laserowe urządzeń pomiarowych w taki sposób by nie świecić nimi po oczach własnych, współpracowników oraz osób postronnych znajdujących się w bezpośrednim otoczeniu miejsca pomiaru.
  4. Wszelki sprzęt pomiarowy i pomocniczy transportujemy zawsze zabezpieczone i odpowiednio zapakowane. W szczególności tachimetry, niwelatory, gps-y itp. transportujemy na obiekt zawsze zamknięte w skrzyniach transportowych.
  5. Przenoszenie ostrych narzędzi do wykonywania przecinek wykonujemy z zabezpieczonymi ostrzami w sposób gwarantujący bezpieczeństwo osoby niosącej oraz osób znajdujących się obok.
  6. Przenoszenie długich narzędzi takich jak tyczki lub łaty wykonujemy zwracając uwagę by nikogo i niczego nimi nie uderzyć, nie zahaczyć nimi o linie wysokiego napięcia. Szczególną uwagę należy zwrócić by przy przechodniu przez jezdnię (lub drogę) nie nieść długich przyrządów pomiarowych w poziomie prostopadle do jezdni lecz równolegle do jezdni lub w pionie.
  7. Sprzęt pomiarowy taki jak tachimetry lub teodolity przenosimy z jednego stanowiska pomiarowego na drugie ściągając je uprzednio ze statywu. Jeśli urządzenie je posiada, do przenoszenia wykorzystujemy specjalne uchwyty. Jeśli uchwytu nie ma, sprzęt przenosimy w skrzyniach transportowych.
  8. Sprzęt pomiarowy po zakończeniu pracy i przyniesieniu do biura powinien, przez chwilę, pozostać w otwartej skrzyni transportowej by, przed włączeniem, wyrównać jego temperaturę z temperaturą powietrza biura.
  9. Sprzęt zmoczony w trakcie wykonywania pomiarów przez np. opady atmosferyczne winien być po powrocie do biura wytarty i pozostawiony do wyschnięcia w otwartej skrzyni transportowej.
  10. Elektroniczny sprzęt pomiarowy przechowujemy w biurze lub wyznaczonym do tego celu miejscu tylko w skrzyniach transportowych. Sprzęt jest wyciągany ze skrzyń transportowych tylko na moment konserwacji, umycia oraz podłączenia do komputera celem zgrania wyników pomiarów oraz wgrania do instrumentu przygotowanych w teren danych.
  11. Obowiązuje zakaz pozostawiania tachimetrów, niwelatorów, gps-ów i innego sprzętu o dużej wartości w samochodzie na dłuższy czas, a w szczególności na noc lub kilka dni w których nie są wykonywane pomiary.
  12. Obsługę instrumentów pomiarowych wyposażonych w ekrany dotykowe wykonujemy tyko i wyłącznie z wykorzystaniem specjalnych rysików przeznaczonych do tego typu zadań. Zakazuje się wykorzystywania w tym celu, ołówków, długopisów, linijek i innego rodzaju sprzętu nie przeznaczonego do tego celu.

6.1.2 Wykonywanie przecinek w celu polepszenia wizur

1. 1. Prace należy wykonywać ze szczególną ostrożnością w taki sposób by nie narażać siebie i osób postronnych na okaleczenie.
  2. Wszystkie narzędzia (maczety, siekiery, piły) powinny być odpowiednio naostrzone oraz znajdować się w dobrym stanie technicznym uniemożliwiającym np. odpadnięcie obucha siekiery od styliska.
  3. Wszystkie przecinki wykonywać w sposób minimalny tylko do momentu uzyskania wizury.
  4. Za pomocą siekiery bądź maczety obcinamy gałęzie tylko i wyłącznie stojąc na ziemi.
  5. Staramy się unikać potrzeby wchodzenia na drzewa, a projektowanie np. osnów wykonujemy w sposób minimalizujący potrzeby wykonywania przecinek.
  6. f) W celu wykonania niezbędnych przecinek na drzewa wchodzimy z wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu (drzewołazów i pasów bezpieczeństwa).
  7. g) Przy odcinaniu gałęzi które dotykają napowietrznych przewodów elektroenergetycznych należy wykonywać tą czynność przy współpracy z zakładem energetycznym lub zaniechać tej czynności.

6.1.3 Ubranie robocze i środki ochrony osobistej

1. 1. Przez ubranie robocze rozumie się ubranie wytrzymałe na rozdarcia, przetarcia lub innego rodzaju uszkodzenia, inne niż ubranie noszone na co dzień, w którego skład wchodzą buty z twardą podeszwa oraz usztywnionymi przodami chroniącymi palce stóp, długie spodnie, kurtka/ bluza, czapka, rękawiczki.
  2. Wszelkie prace terenowe wykonujemy ¬¬zawsze mając na sobie dobrze widoczny i odznaczający się na tle otoczenia ubiór (jaskrawe kamizelki, polary, swetry, bluzy).
  3. Przez dodatkowy sprzęt ochrony osobistej rozumie się: kaski, rękawiczki, stopery do uszu i słuchawki, okulary ochronne, nakolanniki, uprzęże do prac na wysokości, kamizelki ratunkowe i asekuracyjne.
  4. Przy dużym nasłonecznieniu nakazuje się pracę w czapce chroniącej przed promieniami słonecznymi w celu zminimalizowania ich szkodliwego wpływu na organizm człowieka.
  5. Zaleca się by przy dużym nasłonecznieniu prace wykonywać w przyciemnianych okularach ochronnych.
  6. Na wszelkiego rodzaju budowach zawsze niezależnie od warunków atmosferycznych należy stosować kaski oraz buty ochronne.
  7. Na terenach łąk, terenach zakrzaczonych oraz w lasach zawsze niezależnie od warunków atmosferycznych należy stosować buty ochronne oraz długie spodnie.
  8. W razie potrzeby należy stosować środki (w postaci np. sprejów) odstraszające komary, kleszcze itp.
  9. W wyjątkowych sytuacjach z powodu wysokiej temperatury dopuszcza się stosowanie krótkich spodni zamiast długich spodni:
    – w miastach
    – na budowach (przy wykonywaniu pomiarów ze szczególną uwagą i ostrożnością)
    – w pasach drogowych, przy zadaniach nie wymagających wchodzenia do lasów i na tereny łąk,
    – na terenach wiejskich, przy zadaniach nie wymagających wchodzenia do lasów, na tereny pól uprawnych i łąk.
  10. Po pracach wykonywanych na terenach leśnych i łąkach bądź zakrzaczonych należy sprawdzić powierzchnię skóry na obecność kleszczy.

UWAGA:
Przy pomiarach w głębokich wykopach oraz przy pomiarach w trudno dostępnych i ciasnych miejscach należy niezależnie od temperatury mieć na sobie długie spodnie oraz buty z twardą podeszwą oraz usztywnionymi przodami chroniącymi palce stóp.

6.2 Zasady wykonywania prac pomiarowych w pasach drogowych

6.2.1 Prace przygotowawcze

1. 1. Przed rozpoczęciem prac terenowych należy zwrócić uwagę na natężenie ruchu samochodowego i pieszego oraz zwrócić uwagę czy nie występują jakieś zagrożenia innego typu.
  2. Prace przy drogach, jezdniach i ulicach wykonujemy zawsze wyposażeni w kamizelki odblaskowe lub ubranie wyposażone w odblaski.
  3. Pomiary wykonujemy zawsze w ubraniu roboczym dostosowanym do warunków atmosferycznych.

6.2.2 Prace polowe

1. 1. Prace pomiarowe powinny być prowadzone w taki sposób by zminimalizować czas przebywania na jezdni.
  2. Stanowiska pomiarowe powinny być w widoczny i wyraźny sposób zabezpieczone np. przez ustawienie trójkąta ostrzegawczego (z samochodu), pachołka lub znaku drogowego (zgodnego z Kodeksem Ruchu Drogowego).
  3. Poruszanie się wzdłuż ulicy wykonujemy w sposób ostrożny cały czas obserwując okolicę i w razie potrzeby schodząc z drogi w celu ustąpienia przejazdu samochodom.
  4. Tyczki i łaty staramy się przenosić w pionie, uważając by nie zahaczyć linii wysokiego napięcia, lub w poziomie skierowane wzdłuż jezdni (uważając by nie zahaczyć o pieszych, samochody zaparkowane na poboczu itp.).
  5. Stosując podczas pracy instrumenty pomiarowe wykorzystujące wiązki lasera uważamy by nie kierować ich w stronę przechodniów, współpracowników i swoich.
  6. Nie należy zakładać osnowy pomiarowej na środku jezdni lecz w miarę możliwości poza nią lub w razie konieczności na jej skraju.

6.3 Zasady wykonywania prac pomiarowych na terenach PKP

6.3.1 Czynności przygotowawcze

1. 1. Zawiadomić właściwą terenowo służbę ruchu o zamiarze wykonania prac pomiarowych.
  2. Pozyskać informację od dyżurnego ruchu o ruchu pociągów.
  3. Należy wyznaczyć miejsca bezpieczne na, które pracownicy powinni się wycofać z torów gdy przejeżdża pociąg.

6.3.2 Prace polowe

1. 1. Osnowę pomiarową należy projektować wzdłuż torów lecz poza ich skrajnią.
  2. Czas przebywania na torach należy maksymalnie skracać, natomiast przejścia między kolejnymi stanowiskami robić poza skrajnią na poboczu.
  3. Przechodzenie przez tory wykonywać w kierunku prostopadłym do torowiska po wcześniejszym upewnieniu się że jest to bezpieczne, obserwując oba kierunki ruchu.
  4. Należy zachować szczególną ostrożność w trakcie pomiaru zwrotnic a w szczególności zwrotnic automatycznych.
  5. Zabronione jest przechodzenie pod wagonami i między ich zderzakami. Zabronione jest również przechodzenie po zderzakach i sprzęgach wagonów.
  6. Zabronione jest chowanie się pod wagonami przed deszczem, wiatrem lub śniegiem.
  7. Zabronione jest samodzielne przetaczanie wagonów.
  8. W momencie wystąpienia złych warunków atmosferycznych (śnieżyce, burze, mgły) i utrudnionej widoczności (300-500m) należy przerwać pomiary.

6.4 Zasady wykonywania prac pomiarowych na budowach

6.4.1 Prace przygotowawcze

1. 1. Przed przystąpieniem do prac pomiarowych należy poinformować kierownika budowy lub osobę go zastępującą o swoim przybyciu.
  2. Należy zapoznać się ze szczególnymi przepisami bhp (jeśli takie istnieją) obowiązującymi na terenie budowy.
  3. Należy przeprowadzić krótki wywiad terenowy, którego celem jest zapoznanie się z sytuacją na budowie i wystąpieniem możliwych zagrożeń.
  4. Przed wejściem na budowę należy ubrać kask i właściwe dostosowane do warunków ubranie ochronne, a w razie potrzeby również innego rodzaju środki ochrony osobistej.
  5. Jeżeli zespół stwierdzi, że nie ma możliwości wykonania w sposób bezpieczny pracy, nie należy do niej przystępować.

6.4.2 Prace polowe

1. 1. Zabrania się przebywania i wykonywania prac w bezpośrednim sąsiedztwie urządzeń transportowych i maszyn budowlanych (suwnice, koparki, spychacze, dźwigi).
  2. Obowiązuje bezwzględny zakaz przebywania pod materiałami budowlanymi przenoszonymi przez dźwig. Należy zwracać ciągłą i szczególną uwagę na pracę dźwigu by nie znajdować się w strefie niebezpiecznej. Gdy operator dźwigu zbliża przenoszony ładunek do miejsca w którym się znajdujemy należy bezwzględnie odejść w miejsce bezpieczne.
  3. Nie wolno przeskakiwać przez wykopy oraz wchodzić do wykopów niezabezpieczonych.
  4. Nie wolno wchodzić do wykopu w pojedynkę bez asekuracji w postaci drugiej osoby znajdującej się poza wykopem. W szczególności osobą tą może być pracownik budowy.
  5. Zabrania się wchodzenia na rusztowania w czasie ich stawiania i składania.
  6. Zabrania się wchodzenia na niezabezpieczone konstrukcje znajdujące się na wysokości.
  7. Zabrania się korzystania z niestabilnych rusztowań, drabin i podestów i będących w złym stanie technicznym (zardzewiałe, zbutwiałe, spękane).
  8. Osnowę pomiarową lub pomiarowo-montażową należy zakładać w sposób gwarantujący korzystanie z niej w sposób bezpieczny, a jednocześnie gwarantujący jej stałość przez cały okres budowy.
  9. Podczas prac pomiarowych należy zwracać uwagę na wystające i niezabezpieczone pręty zbrojeniowe, wyloty rur kanalizacyjnych i wodociągowych oraz przewody elektryczne.
  10. Wszelkie rażąco niebezpieczne zachowania należy niezwłocznie zgłaszać kierownikowi budowy.
  11. Po zakończeniu prac pomiarowych należy o tym fakcie poinformować kierownika budowy lub osobę go zastępującą.

6.5 Zasady wykonywania prac pomiarowych na terenach zakładów przemysłowych.

6.5.1 Prace przygotowawcze

1. 1. Przed przystąpieniem do prac pomiarowych należy poinformować kierownika ruchu zakładu lub kierownika wydziału lub osobę odpowiedzialną za bezpieczeństwo o swoim przybyciu.
  2. Należy zapoznać się ze szczególnymi przepisami bhp (jeśli takie istnieją) obowiązującymi na terenie zakładu i należy ich bezwzględnie przestrzegać.
  3. Należy przeprowadzić krótki wywiad terenowy, którego celem jest zapoznanie się z sytuacją na miejscu pomiaru i wystąpieniem możliwych zagrożeń.
  4. Przed wejściem na teren zakładu należy ubrać kask i właściwe dostosowane do warunków ubranie ochronne, a w razie potrzeby również innego rodzaju środki ochrony osobistej.
  5. Jeżeli zespół stwierdzi, że nie ma możliwości wykonania w sposób bezpieczny pracy, nie należy do niej przystępować.
  6. Jeśli jest to konieczne zamawiający powinien usunąć przeszkody uniemożliwiające wykonanie pomiaru, wykonać urządzenia ochronne (np. przed upadkiem z wysokości) oraz wstrzymać pracę maszyn.

6.5.2 Prace pomiarowe

1. 1. Zabrania się przebywania i wykonywania prac w bezpośrednim sąsiedztwie urządzeń transportowych i maszyn (suwnice, dźwigi).
  2. Obowiązuje bezwzględny zakaz przebywania pod materiałami przenoszonymi przez dźwig czy suwnicę. Należy zwracać ciągłą i szczególną uwagę na ich pracę by nie znajdować się w strefie niebezpiecznej. Gdy operator zbliża przenoszony ładunek do miejsca w którym się znajdujemy należy bezwzględnie odejść w miejsce bezpieczne.
  3. Należy zwracać uwagę na działające maszyny i urządzenia i zasięg ich działania oraz strefy niebezpieczne. Należy unikać znajdowania się w strefach niebezpiecznych.
  4. Pomiary suwnic i dźwigów wykonywać wyłącznie w odpowiednich zabezpieczeniach, a ilość osób znajdujących się na wysokości ograniczyć do minimum.
  5. Pomiar suwnic wykonywać wyłącznie po ich wyłączeniu z ruchu w stanie nie obciążonym.
  6. Pomiar taśmociągów i innych urządzeń transportowych lub urządzeń znajdujących się w ruchu wykonujemy po ich wyłączeniu z ruchu.
  7. Pomiar urządzeń znajdujących się w ruchu ciągłym, których wyłączenie nie jest możliwe wykonujemy z wykorzystaniem metod pośrednich metod pomiarowych oraz pomiarów laserowych nie wymagających wchodzenia na te urządzenia.
  8. h) Po zakończeniu prac pomiarowych należy o tym fakcie poinformować kierownika ruchu zakładu lub kierownika wydziału lub osobę odpowiedzialną za bezpieczeństwo.

6.6 Zasady wykonywania pomiarów inwentaryzacji powykonawczej

6.6.1 Prace przygotowawcze

1. 1. Jeśli praca ma miejsce na terenie budowy to przed przystąpieniem do prac pomiarowych należy poinformować kierownika budowy lub osobę go zastępującą o swoim przybyciu.
  2. Należy przeprowadzić krótki wywiad terenowy, którego celem jest zapoznanie się z sytuacją na miejscu pomiaru i wystąpieniem możliwych zagrożeń.
  3. Przed przystąpieniem do pomiaru należy założyć właściwe dostosowane do warunków ubranie ochronne, a w razie potrzeby również innego rodzaju środki ochrony osobistej.

6.6.2 Prace pomiarowe

1. 1. Prace pomiarowe należy wykonywać będąc odpowiednio ubranym w odzież ochronną.
  2. W trakcie prac pomiarowych należy zwracać szczególną uwagę na otoczenie pod kątem wystąpienia możliwych zagrożeń.
  3. Nie należy prowadzić pomiarów w bezpośrednim sąsiedztwie koparek.
  4. Nie wolno przeskakiwać przez wykopy oraz wchodzić do wykopów niezabezpieczonych.
  5. Nie wolno wchodzić do wykopu w pojedynkę bez asekuracji w postaci drugiej osoby znajdującej się poza wykopem. W szczególności osobą tą może być pracownik budowy.
  6. Nie wolno zakładać stanowisk pomiarowych bezpośrednio przy krawędzi wykopu.

6.6.3 Pomiary w studzienkach i komorach

1. 1. Przed przystąpieniem do pomiarów w studzienkach, komorach itp. należy je dokładnie przewietrzyć poprzez otwarcie dwóch sąsiednich włazów, a komory sieci cieplnej wystudzone.
  2. Otwarte włazy w trakcie przewietrzania należy zabezpieczyć ażurową pokrywą oraz oznaczyć tak by nikt do nich nie wpadł.
  3. Po przewietrzeniu studzienek (komór) należy wykonać sprawdzenie na obecność gazów.
  4. Zespół pomiarowy do pomiarów w studzienkach (komorach) musi składać się z przynajmniej 2 osób – jednej pracującej na dole, drugiej asekurującej u góry.
  5. Przed wejściem do komory (studzienki) należy sprawdzić stan osadzenia kołnierza oraz stan i wytrzymałość stopni.
  6. Pracownik który wchodzi do komory (studzienki) powinien być wyposażony w czujnik gazu.
  7. Jeśli czujnik gazu wykaże jego obecność pracownik musi natychmiast opuścić komorę (studzienkę).
  8. Pracownik znajdujący się na dole komory musi mieć ciągły kontakt z pracownikiem znajdującym się na górze.
  9. Zejście pracownika na dół komory zachodzi wyłącznie w szelkach asekuracyjnych i musi być on ubezpieczany za pośrednictwem liny przez pracownika pozostającego na górze.
  10. Czas przebywania w studzienkach i komorach powinien być ograniczony do minimum.
  11. Obowiązuje całkowity zakaz palenia tytoniu oraz używanie otwartego ognia w studzience i w promieniu 2m od włazu.
  12. Do oświetlania należy używać jedynie hermetycznie zamkniętych latarek.
  13. W przypadku napływu do studzienki ścieków szkodliwych dla zdrowia, oraz zbliżania się burzy pracownicy znajdujący się w studzience powinni ją natychmiast opuścić.

6.6.4 Pomiary kabli elektro-energetycznych

1. 1. Zabronione jest odkrywanie obudowy kabli – mierzymy jedynie przykrycie.
  2. Należy używać łat z nasadką izolującą.
  3. Przy ustalaniu przebiegu kabli energetycznych przy użyciu wykrywacza elektromagnetycznego z wykorzystaniem metody galwanicznej, podłączenie do kabla energetycznego może wykonać wyłącznie upoważniony przedstawiciel właściciela sieci.
  4. Zabroniony jest pomiar uszkodzonych kabli będących pod napięciem w tym kabli ze zdartą izolacją.

6.7 Zasady wykonywania pomiarów na obiektach wodnych i trenach bagiennych

6.7.1 Prace przygotowawcze

1. 1. Zespół pomiarowy musi składać się z przynajmniej dwóch osób wzajemnie się asekurujących.
  2. Zespół pomiarowy musi mieć ciągły kontakt ze sobą: głosowy, za pośrednictwem krótkofalówek lub telefonów komórkowych.
  3. Sprzęt do komunikacji powinien być zabezpieczony w specjalnych wodoodpornych workach.
  4. Do pracy pomiarowych wykonywanych z wody powinni być dopuszczeni pracownicy umiejący pływać i nie bojący się wody.
  5. Przed przystąpieniem do pomiarów warto skonsultować się z osobą znającą miejsce pomiaru i nawiązać z tą osobą współpracę przy pomiarach jako przewodnikiem.
  6. Przed przystąpieniem do pomiarów należy zapoznać się ze specyfiką terenu oraz przeprowadzić krótki wywiad terenowy którego celem będzie określenie natężenie niebezpieczeństw na mierzonym obiekcie.

6.7.2 Prace pomiarowe wykonywane z łodzi.

1. 1. Podczas prowadzenia pomiarów prowadzeniem łodzi zajmuje się osoba posiadająca odpowiednie doświadczenie i uprawnienia w tym kierunku.
  2. Łódź wykorzystywana do pomiarów powinna posiadać wszelkie właściwe dla swoich wymiarów dokumenty poświadczające jej dobry stan techniczny, dokumenty rejestracyjne i ubezpieczenie. Łódź powinna być wyposażona we właściwe środki bezpieczeństwa a w szczególności koło ratunkowe i kamizelki asekuracyjne dla wszystkich osób znajdujących się na łodzi.
  3. Wszyscy członkowie zespołu pomiarowego znajdujący się na łodzi są zobowiązani do założenia kamizelek asekuracyjnych.
  4. Wszyscy członkowie zespołu przed przystąpieniem do pomiarów powinni zostać poinstruowani o sposobach zachowania się na łodzi.
  5. Pomiaru głębokości cieków i zbiorników wodnych wykonujemy w okresach najniższych stanów wód.

6.7.3 Prace pomiarowe na terenach bagiennych

1. 1. Podczas wykonywania pomiarów na terenach bagiennych należy zachować szczególną ostrożność.
  2. Podczas wykonywania pomiarów na terach bagiennych należy sprawdzać stabilność gruntu za pomocą kija lub tyczki przed każdym krokiem.
  3. Zespoły pracujące na terenach bagiennych i torfowiskach powinny być wyposażone w liny i rzutki które w razie ugrzęźnięcia posłużą do wyciągnięcia członka zespołu.
  4. Zespoły powinny zostać przeszkolone na wypadek ugrzęźnięcia w bagnie.